Bei der Beschäftigung mit der Thematik kultureller Verflechtungen auf kulturellem bzw. verwaltungstechnischem Gebiet weckt das vom bayerischen Hof König Ottos eingeführte polizeilich strukturierte Verwaltungssystem besonderes Interesse. Als Polizeiwissenschaft, vor allem aber als Verwaltungspraktik, bildete die Polizei insbesondere in der von dem Arzt und Verwaltungsmann Johann Peter Frank entwickelten Weise das Rückgrat des ottonischen Polizeistaats. Im Einzelnen werden die Organisation und das Handeln der Gesundheitspolizei mitsamt ihren Hauptakteuren (Mitglieder des Medicinalcomité, Professoren der Medizinischen Fakultät Athen, leitende Ärzte der einzelnen Provinzen) präsentiert. Ziel ist, die Kontinuität im Verwaltungshandeln des öffentlichen Gesundheitswesens, die in etwa bis in die Zeit zwischen den beiden Weltkriegen reichte, und ebenso die starke Präsenz der „deutschen“ Medizin und der medizingeographischen Statistik an der Medizinischen Fakultät und im gesundheitlichen Verwaltungswesen aufzuzeigen. Dabei galt es im Auge zu behalten, dass die öffentliche Gesundheit zu König Ottos Zeiten in Wirklichkeit ein Ergebnis vielfältiger Verflechtungen war, zu denen u. a. das „französische“ Element (Neo-Hippokratismus und Physiokratie/Naturbezogenheit) und der Beitrag der „ottomanischen“ Empiriker zu zählen ist.

Übersetzung aus dem Griechischen: Joachim Winkler

Με βάση το διαθέσιμο αρχειακό υλικό (Κατάλογοι υποψήφιων διδακτόρων, αρχειοθετημένα αντίτυπα διατριβών, φάκελοι διατριβών και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ατομικοί φάκελοι) συλλέγονται και αξιολογούνται τα στοιχεία που αφορούν τους έλληνες/ίδες σπουδαστές/τριες και ειδικότερα τους/τις διδάκτορες του Πανεπιστημίου του Αμβούργου κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Αποφασιστικό κριτήριο για την υπαγωγή τους στην έρευνα είναι το έτος εγγραφής των υποψήφιων στο πανεπιστήμιο, πολλές διατριβές συνεχίζονται και κατά τη δεκαετία του 1940. Μελετάται επίσης το Αρχείο της Ελληνογερμανικής Κοινότητας του Αμβούργου (DGGH) , προκειμένου να εντοπισθεί η πιθανή διαπλοκή ιδιωτικών και πανεπιστημιακών συμφερόντων. Αξιολογούνται βιογραφικά σημειώματα, πληροφορίες για επιβλέποντες καθηγητές , πραγματογνώμονες και εξεταστές, σε ορισμένες δε περιπτώσεις πραγματογνωμοσύνες και λοιπές διαδικασίες. Για την ακρίβεια, υπάρχει μόνο μια υποψήφια διδάκτορας, της οποίας η προσπάθεια δεν τελεσφόρησε. Σε περιπτώσεις όπου οι σχετικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες, δίνεται ιδιαίτερη προσοχή σ’ αυτές που αφορούν αφενός την ελκυστικότητα του Πανεπιστημίου του Αμβούργου, των συγκεκριμένων επιστημονικών πεδίων και των συγκεκριμένων καθηγητών και αφετέρου τη στάση των υποψηφίων διδακτόρων απέναντι στον εθνικοσοσιαλισμό και σε ορισμένες περιπτώσεις, το αναμορφωμένο βιογραφικό τους μετά το 1945. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε επίσης σε πληροφορίες σχετικές με τις υποτροφίες. Προκειμένου να ενθαρρυνθούν περαιτέρω έρευνες αυτού του είδους, αναφέρονται σκοπίμως με σαφήνεια οι μέθοδοι και το είδος του ίδιου του αρχειακού υλικού.

Ονομαστικός κατάλογος από το Παράρτημα 1: Στοιχεία για τις διαδικασίες που αφορούν την εκπόνηση διατριβής και στις οποίες έλαβε χώρα επί διδακτορικώ διπλώματι εξέταση

Ο ακόλουθος ονομαστικός κατάλογος βασίζεται στην τεκμηρίωση, η οποία δίδεται στο Παράρτημα 1 του παρόντος δοκιμίου και αφορά τις διαδικασίες εκπόνησης διατριβής των υποψηφίων διδακτόρων που παρουσιάζονται εδώ. Η αναλυτική τεκμηρίωση των διαδικασιών εκπόνησης διατριβής μπορεί να βρεθεί στα άρθρα που αναφέρονται στα αντίστοιχα πρόσωπα και έχουν παραχθεί βάσει του παραρτήματος προκειμένου να αναρτηθούν στην Επιτομή των Ελληνογερμανικών σχέσεων. Οι ονομασίες ακολουθούν σε όλες τις σχολές την χρονολογική σειρά των εγγραφών· όταν οι εγγραφές δεν είναι διαθέσιμες, η σειρά δίνεται σύμφωνα με το εξάμηνο εισαγωγής στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, όπως αυτό αναφέρεται στο βιογραφικό.

Φιλοσοφική Σχολή (Philosophische Fakultät)

1. Βασίλειος Έξαρχος – Basil Exarchos (Θ.Ε. 1928)
2. Εμμανουήλ Γ. Σαρρής – Emanuel G. Sarris (Θ.Ε. 1929)
3. Ευριπίδης Κωνσταντόπουλος – Euripides Constantopoulos (Χ.Ε. 1929/30)
4. Ματούλα Κωνσταντοπούλου – Matoula Constantopoulos (Χ.Ε. 1931/32)
5. Ιωάννης Ιωαννίδης – Ioannes Ioannides (Θ.Ε. 1934)
6. Γεώργιος Δημητράκος – Georgios Dimitrakos (Χ.Ε. 1935/36)
7. Πέτρος Κούλμας – Peter Coulmas (1939)
8. Δρ. Νομ. Δημήτριος Σ. Κωνσταντόπουλος – iur. Demetrios S. Constantopoulos (1938/39)

Σχολή Επιστημών του Δικαίου και του Κράτους (Rechts– und Staats-wissenschaftliche Fakultät)

1. Κωνσταντίνος Σ. Κωνσταντόπουλος – Constantin S. Constantopoulos (Χ.Ε. 1925/26)
2. Κυριάκος Σπηλιόπουλος – Kyriakos Spiliopoulos (Θ.Ε. 1926)
3. Λέων Πιζάνης – Leon Pisani (1926/27, Θ.Ε. 1929)
4. Δημήτριος Δημητρίου – Dimitrios Dimitriou (Χ.Ε. 1927/28)
5. Χ[αράλαμπος Ν.] Φραγκίστας – Ch[aralambos N.] Fragistas (Θ.Ε. 1929)
6. Αλέξανδρος Τσιριντάνης – Alexander Tsirintanis (Θ.Ε. 1929)
7. Σταμάτιος Βοϊβόδας – Stamatios Woiwodas (Θ.Ε. 1929)
8. Σπύρος Μαλάμος – Spyro Malamos (Χ.Ε. 1932/33)
9. Φαίδων Σαχαμάνογλου – Phaedon Sachsamanoglou (Θ.Ε. 1934/35)
10. Δημήτριος Σ. Κωνσταντόπουλος – Demetrios S. Constantopoulos (Θ.Ε. 1933/34)
11. Δημήτριος Σπ. Εμμανουήλ – Demetrios Sp. Emmanuel (Χ.Ε. 1933/34)
12. Στυλιανός Καρακαντάς – Stylianos Karakantas (Θ.Ε. 1935)
13. Θεόδωρος Δεληγιώργος – Theodor Deligeorgios (Θ.Ε. 1936)
14. Νικόλαος Βοϊβόδας – Nikolaos Woiwoidas (Θ.Ε. 1936)
15. Αιμίλιος Μπεντερμάχερ – Aemilios Bendermacher (Θ.Ε. 1938)
16. Γεώργιος Σ. Κωνσταντόπουλος – Georgios S. Constantopoulos (Θ.Ε. 1938)
17. Νικόλαος Δελούκας – Nikolaos Deloukas (Θ.Ε. 1938)
18. Ευθύμιος Παπαγεωργίου – Euthymios Papageorgiou (Χ.Ε. 1938/39)

Ιατρική Σχολή (Medizinische Fakultät)

1. Σέργιος Σερέφης – Sergios Serefis (Χ.Ε. 1922/22)
2. Νικόλας Κερετζόπουλος – Nikolas Kerestetzopoulos-Koursis (Χ.Ε. 1922/23)
3. Βασίλειος Μαλάμος – Basilios Malamos (Χ.Ε. 1925/26)
4. Αθανάσιος Δομένικος – Athanasios Domenikos (Θ.Ε. 1927)
5. Τριαντάφυλλος Δημητρίου – Triantafillos Dimitriou (Χ.Ε. 1929/30)
6. Αθανάσιος Καραγιάννης – Athanasios Karajannis (Χ.Ε. 1931/32)
7. Άγγελος Πιστοφίδης – Angelos Pistofidis (Χ.Ε. 1935/36)
8. Παναγιώτης Γρηγοριάδης – Panagiotis Grigoriadis (Χ.Ε. 1937/38)
9. Κωνσταντίνος Νικολαΐδης – Konstantinos Nikolaides (Χ.Ε. 1937/38)
10. Παναγιώτης Νασούφης – Panagiotis Nassuphis (Θ.Ε. 1937)

Ονομαστικός κατάλογος από το Παράρτημα 2: Εγγεγραμμένοι Έλληνες/Ελληνίδες καθώς και ελληνικά ονόματα που περιέχονται στο πόρταλ εγγεγραμμένων των ετών μέχρι και το 1941· χωρίς διδακτορικό/υφηγεσία

1. Κουρεμέτης Γρηγόριος – Kouremetis, Gregor (Χ.Ε. 1920/21)
2. Αγγαλόπουλος Χρίστος – Agallopulos, Christos (Χ.Ε. 1921/22)
3. Κυριακού Λύσσανδρος – Kyriakos, Lysandros (Χ.Ε. 1921/22)
4. Σπηλιόπουλος Γεώργιος – Spiliopoulos, Georges (Χ.Ε. 1921/22)
5. Δαμασιώτης Στέλιος – Damassiotis, Stelios (στο πόρταλ των εγγεγραμμένων: Ήλιος – Hellios) (Θ.Ε. 1922)
6. Κοννινιώτης Χρίστος – Konniniotes, Christos (SoSe 1922)
7. Μπιτσάκης Ελευθέριος – Bitsakis, Elefteri (Χ.Ε. 1922/23)
8. Σπηλιόπουλος Σπυρίδων – Spiliopulos, Spyridon (Χ.Ε. 1922/23)
9. Βαλαβανιώτης Χρίστος – Valavaniotis, Christos (στο πόρταλ των εγγεγραμμένων: Ναλαβανιώτης – Nalavaniotis) (Θ.Ε. 1923)
10. Νιάρχος Δημήτριος – Niarchos, Demetrius (Χ.Ε. 1923/24)
11. Τζαννίδης Αλέξανδρος – Tzannides, Alexander (Θ.Ε. 1924)
12. Αλεξανδρίδης Κωνσταντίνος – Alexandrides, Konstantin (Θ.Ε. 1925)
13. Παλαιολόγος Γεώργιος – Palaeologos, Georg (Θ.Ε. 1925)
14. Ευαγγελίδης Αλέξανδρος – Evangelides, Alexander (Χ.Ε. 1926/27)
15. Παπαγιάννης Μιχαήλ – Papajanni, Michel (Θ.Ε. 1928)
16. Φλώρος Παύλος – Floros, Paul (Χ.Ε. 1928/29)
17. Παπαζαχαρίν Ιωάννης – Papasacharin, Johann (Θ.Ε. 1929)
18. Φιλιππόπουλος Ντένης (Διονύσιος) – Philippopoulos, Denis (d.i. Dionysios) (Χ.Ε. 1929/30)
19. Κοκκινόπουλος Δημήτριος – Kokkinopoulos, Dimitrios (Θ.Ε. 1929/30)
20. Μαυροειδής Ιωάννης – Mavroidis, Jean (Θ.Ε. 1920)
21. Χριστοδούλου Α. – Christodoulou, A. (Χ.Ε. 1930/31)
22. Βλαχόπουλος Χ. – Vlachopoulos, Ch. (Χ.Ε. 1930/31)
23. Βασιλείου Φίλων – Wassiliou, Philon (Χ.Ε. 1930/31)
24. Πίππας Δημοσθένης – Pippas, Demosthenes (Θ.Ε. 1931)
25. Σκούρα Ελένη – Skura, Helene (Θ.Ε. 1931)
26. Κωστοπαναγιώτης Βασίλειος – Kostopanagiotis, Vasileios (Χ.Ε. 1931/32)
27. Γεδεών Σοφία – Gedeon, Sophie (Θ.Ε. 1932)
28. Χρυσοβέργη Α. – Chryssoverghi, A. (Χ.Ε. 1932/33)
29. Δημητρίου Ειρ. – Dimitriou, Ir. (Χ.Ε. 1932/33)
30. Δάμτσας Αλέξανδρος – Damtsas, Alexander (Χ.Ε. 1933/34)
31. Νάτζου Έλλη – Nantzu, Elly (Θ.Ε. 1934)
32. Χρόνης Ι. – Chronis, Johs. (Χ.Ε. 1934/35)
33. Θωμαΐδης Ξενοφών – Thomaides, Xenophon (1934/35)
34. Γαζής Ανδρέας – Gasis, Andreas (Θ.Ε. 1935)
35. Λαμπαδαρίδης Γρηγόριος – Lambadaridis, Gregorios (Χ.Ε. 1935/36)
36. Βασιλάκης Χρίστος – Vassilakis, Christos (Χ.Ε. 1935/36)
37. Κωνσταντινίδης Δημήτριος – Konstantinides, Demetrius (Θ.Ε. 1936)
38. Μουζενίδης Κυριάκος – Mousenidis, Kyriakos (Θ.Ε. 1936)
39. Διαμαντόπουλος Θεόδωρος – Diamantopoulos, Theodoros (Χ.Ε. 1936/37)
40. Καραπαλής Πασχάλης – Karapalis, Paschalis (Χ.Ε. 1936/37)
41. Περατικός Μιχαήλ – Peraticos, Michael (Χ.Ε. 1936/37)
42. Σουρμελής Αντώνιος – Sourmelis, Antonios (im Matrikelportal: Soyrmelis) (Χ.Ε. 1936/37)
43. Καρίπη Ηρώ – Karipi, Hero (Θ.Ε. 1937)
44. Αναγνωστίδης Νικόλαος – Anagnostidis, Nikolaos (Χ.Ε. 1937/38)
45. Κυριαζής Κωνσταντίνος – Kyriazis, Konstantin (Θ.Ε. 1938)
46. (Πιθανώς) Μποντονρής Κωνσταντίνος – Bondonris, Konstantin (Χ.Ε. 1938/39)
47. Γιαννόπουλος Κωνσταντίνος – Jannopoulos, Konstantin (Χ.Ε. 1938/39)
48. Παπαγεράκης Ιωάννης – Papagerakis, Johannis (Χ.Ε. 1938/39)
49. (Πιθανώς) Μπελέζος Νίκων – Belesos, Nikon (Θ.Ε. 1939)
50. Κωνσταντοπούλου Σταυρούλα – Konstantopoulou, Stavroula (Θ.Ε. 1939)
51. Λασκάρ Κώστας – Laskar, Kostas (Θ.Ε. 1939)
52. Παπαδόπουλος Μιλτιάδης – Papadopoulos, Miltiades (Θ.Ε. 1939)
53. Πετρόπουλος Γεώργιος – Petropulos, Georg (Θ.Ε. 1939)

Μετάφραση από τα Γερμανικά: Αντώνης Οικονόμου

Schmidts Gesamtwerk weist darauf hin, dass er ein unermüdlicher Beobachter des Himmels und der Natur im Allgemeinen war, darauf aus, Unmengen von Daten und Beobachtungen zu sammeln, und nicht, Methodik und Observationstechniken zu verbessern. Eine Vielzahl seiner Veröffentlichungen waren im Grunde genommen kurze Beobachtungen. Mit der modernen physikalischen Astronomie (heutzutage Astrophysik genannt) kam er nie in Berührung, erstens wegen seiner Abgeschiedenheit in einem kleinen Land, weit weg von den großen Zentren der wissenschaftlichen Forschung seiner Zeit, und zweitens wegen seiner fehlenden formalen Ausbildung in Physik. Er tat wenig, um die Organisation und Ausstattung der Sternwarte von Athen zu verbessern, sein Wissen an Jüngere weiterzugeben und sie zu inspirieren, sodass sie in seine Fußstapfen hätten treten können. Vielleicht war der Hauptgrund dafür die Tatsache, dass er nie gut Griechisch gelernt hat und seine Kommunikation mit den lokalen wissenschaftlichen Kreisen daher eher begrenzt war. Auch sein Kollege und Assistent, Professor Dimitrios Kokkidis, der in Deutschland studiert hatte, konnte von Schmidts Erfahrungen nicht ausreichend profitieren. Das lässt sich aus der zurückhaltenden Aktivität von Kokkidis ableiten, als er nach Schmidts Tod die Sternwarte als kommissarischer Leiter übernahm. Schmidts Arbeit legte jedoch den Grundstein für die wissenschaftlichen Disziplinen der Astronomie, Meteorologie, Seismologie, Geographie und Vulkanologie in Griechenland, auch wenn sich ihre weitere Entwicklung verzögerte. Was die Geschichte der Astronomie angeht, so nimmt Schmidt darin eine wichtige Stelle ein: Auf dem Mond und dem Mars sind Krater nach ihm benannt, ein weiterer Mondkrater trägt den Namen Sinas, womit auch Schmidts Gönner gewürdigt wurde.

Übersetzung aus dem Griechischen: Athanassios Tsingas

In keiner Phase der jüngeren und jüngsten Geschichte Griechenlands hat die Einführung staatlicher Institutionen zu einer vergleichbaren gesellschaftlichen und kulturellen Transformation beigetragen wie in den drei Jahrzehnten unter der Herrschaft von König Otto.

Das Dossier umfasst verschiedene Felder der deutsch-griechischen Verflechtungen, die bislang für gewöhnlich unter dem einheitlichen Begriff des deutschen Philhellenismus (bzw. des Mishellenismus) subsummiert wurden. Den ersten Angelpunkt der Konferenz bildet die Neubewertung der Rezeptionen von 1821 in den deutschsprachigen Ländern und die Mobilisierung, die sie in Verbindung mit den politischen Bewegungen nördlich der Alpen hervorriefen. In diesen Bewegungen waren freilich von vornherein eine politische und eine kulturelle Komponente miteinander verflochten, die politische Bewegung des Philhellenismus und die aus der einschlägigen Literatur bekannte „Tyrannei Griechenlands über Deutschland“. Selbstverständlich darf die Rolle der griechischen Gemeinden des deutschsprachigen Raumes in diesem Zusammenhang nicht vergessen werden. Den zweiten Angelpunkt bildet die Untersuchung der Transformationen, die diese politisch-kulturelle Verflechtung in den 200 Jahren nach dem Ausbruch der Griechischen Revolution erfuhr.

Die Sehnsucht der gebildeten Deutschen nach dem, was sie als die Wiege ihrer persönlichen und gesellschaftlichen Identität ansahen, blieb auch in diesen Jahren unvermindert, während sich die Griechen, die auf dem Wege der Bildung zu gesellschaftlicher Reputation gelangen wollten, hauptsächlich (wenn auch nicht ausschließlich) durch die Augen der Deutschen sahen.