Ο Φραντς Εμάνουελ Άουγκουστ Γκάιμπελ (Franz Emanuel August Geibel, 1815–1882) ήταν γερμανός ποιητής και μεταφραστής, το πρώιμο ποιητικό έργο του οποίου επηρεάστηκε καθοριστικά από την παραμονή του στην ελληνική πρωτεύουσα κατά την περίοδο 1838–1840.
Ο Γκάιμπελ είχε σπουδάσει από το 1835 ως το 1837 θεολογία και κυρίως κλασική φιλολογία στη Βόννη και στο Βερολίνο. Τη διαμονή του στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως κατ’ οίκον διδάσκαλος στην οικογένεια του ρώσου διπλωματικού ακολούθου, την είχε εξασφαλίσει η Μπετίνα φον Άρνιμ (Bettina von Arnim) με τη βοήθεια του Φρίντριχ Καρλ φον Σαβινύ (Friedrich Carl von Savigny). Τα χρόνια που πέρασε στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκαν από τους βιογράφους του ως αποφασιστικής σημασίας περίοδος της ζωής του στην πορεία προς την ύστερη ποιητική του καριέρα. (Βλ. Το σχετ. αρχείο στο Γερμανικό Βιογραφικό Αρχείο).
Στην Αθήνα, ο Γκάιμπελ έκανε μαθήματα ελληνικών με τον νομομαθή Εμμανουήλ Κόκκινο (1812–1879), ο οποίος είχε σπουδάσει στο Μόναχο και στη Χαϊδελβέργη. Στην ελληνική πρωτεύουσα γνώρισε μεταξύ άλλων τον μεταφραστή Βολφ Χάινριχ κόμη φον Μπάουντισιν (Wolf Heinrich Graf von Baudissin, 1789–1878), τον αρχιτέκτονα Έντουαρντ φον Σάουμπερτ (Eduard von Schaubert, 1804–1860), τον φιλόλογο Χάινριχ Νίκολαους Ούλριχς (Heinrich Nikolaus Ulrichs, (1807–1843), τον αρχαιολόγο Καρλ Ότφριντ Μύλλερ (Karl Otfried Müller, 1797–1840) και το ζωγράφο Χέρμαν Κρέτσμερ (Hermann Kretzschmer, 1811–1890), και συναναστράφηκε με τον παιδικό του φίλο Ερνστ Κούρτιους (Ernst Curtius, 1814–1896), καθώς και τον καθηγητή του στη Bόννη Κρίστιαν Άουγκουστ Μπράντις (Christian August Brandis, 1790–1867), οι οποίοι είχαν βρει επίσης εκείνη την περίοδο μια θέση στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ελλάδα, ο Γκάιμπελ ταξίδεψε αρκετά στην ηπειρωτική χώρα και στις Κυκλάδες μαζί με τον Κούρτιους, και έτσι εξοικειώθηκε με την ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας. Εκείνη την περίοδο πήρε την οριστική απόφαση να ακολουθήσει το επάγγελμα του ποιητή. Κατατοπιστικές για τον ιδεολογικό και συναισθηματικό του κόσμο εκείνη την εποχή είναι οι Επιστολές της νεότητας του Γκάιμπελ, που εκδόθηκαν από τον Ε. Φ. Φέλινγκ το 1909.
Μετά την επιστροφή του από την Ελλάδα κυκλοφόρησαν το 1840 οι Κλασικές Μελέτες, όπου ο Γκάιμπελ και ο φίλος του Ερνστ Κούρτιους παρουσίασαν μια επιλογή αρχαίας ελληνικής ποίησης σε δική τους μετάφραση. Η σχέση του βιβλίου με την εποχή στην οποία γράφηκε δεν έγκειται μόνο από την αφιέρωσή του στη βασίλισσα Αμαλία, αλλά και από ένα εισαγωγικό ποίημα όπου ο Γκάιμπελ τονίζει τη σχέση ανάμεσα στην αρχαία και τη νέα Ελλάδα.
Ακόμη σπουδαιότερος είναι ο τόμος Ποιήματα που εξέδωσε ο Γκάιμπελ την ίδια χρονιά, με τον οποίο καθιερώθηκε ως ποιητής. Και εδώ βρίσκονται σαφή ίχνη της παραμονής του στην Αθήνα: τα ποιήματα του δεύτερου και του τρίτου τόμου, που γράφτηκαν κατά μεγάλο μέρος τους στην Ελλάδα, πραγματεύονται μεταξύ άλλων τη ζωή στον νότο και τους αθηναίους φίλους, ταξιδιωτικές εντυπώσεις και στοχασμούς πάνω στους τόπους της κλασικής αρχαιότητας, αλλά και τις αντιλήψεις του Γκάιμπελ για την ποίηση και τη ζωή των ποιητών. Τόσο λόγω των περιεχομένων, όσο και της κλασικιστικής μορφής τους, τα αθηναϊκά ποιήματά του προϊδεάζουν για την μετέπειτα ποίηση του Γκάιμπελ. Παράλληλα, ο τρίτος τόμος των Ποιημάτων περιλαμβάνει και μερικές μεταφράσεις νεοελληνικών δημοτικών τραγουδιών, τα οποία ο Γκάιμπελ θεωρούσε ότι ταιριάζουν εμφανώς με τη δική του ποίηση (βλ. Buk, 1920 και 1923)..
H παραμονή του Γκάιμπελ στην Αθήνα εμφανίζεται ως θέμα και σε υστερότερα ποιήματα, όπως για παράδειγμα στο «Αναμνήσεις από την Ελλάδα» (Erinnerungen aus Griechenland) από τον τόμο Ποιήματα και αναμνηστικά (Gedichte und Gedenkblätter, 1864), τα οποία μεταφράστηκαν και στα ελληνικά (1867). Άλλες μεταφράσεις του Γκάιμπελ στα ελληνικά κυκλοφόρησαν αργότερα τις δεκαετίες του 1920 και του 1930, όταν η φήμη του άλλοτε επιτυχημένου ποιητή είχε πλέον ξεθωριάσει στην Γερμανία.
Μετάφραση από τα γερμανικά: Αντώνης Οικονόμου
