Anhand der verfügbaren Archivalien (Promotionsbücher, erhaltene Dissertationsexemplare, Promotionsakten, ggf. Personalakten) werden die Daten zu den griechischen Studierenden und insbesondere Doktorand*innen an der Universität Hamburg in den Zwischenkriegsjahren gesammelt und ausgewertet. Entscheidend für die Aufnahme in die Untersuchung ist das Jahr der ersten Immatrikulation, zahlreiche Vorgänge reichen in die 1940er Jahre. Das Archiv der Deutsch-Griechischen Gesellschaft Hamburg wird ebenfalls herangezogen, um die Verquickung privater und universitärer Interessen in der Freien und Hansestadt nachzuzeichnen. Ausgewertet werden Lebensläufe, Angaben zu Betreuern, Gutachtern und Prüfern, ggf. auch Gutachten und sonstige Vorgänge. Genau genommen gibt es nur eine einzige Doktorandin, und ihr Verfahren endete nicht erfolgreich. Falls verfügbar gilt ein besonderes Augenmerk solchen Informationen, die sich einerseits auf die Attraktivität der Universität Hamburg, bestimmte Fächer und bestimmte Professoren und andererseits auf die Einstellung der Doktorand*innen zum Nationalsozialismus und ggf. auch auf das Umerzählen des eigenen Lebenslaufes nach 1945 beziehen. Besondere Aufmerksamkeit galt auch Informationen bzgl. Stipendien. Um weitere Untersuchungen der Art anzuregen wird auf die Methoden und die Art der Archivalien selbst mit beabsichtigter Ausdrücklichkeit eingegangen.

Namensliste aus Anhang 1: Daten zu den Promotionsverfahren, in denen eine Doktorprüfung stattgefunden hat

Die folgende Namensliste beruht auf der im Anhang 1 des Essays gegebenen Dokumentation der Promotionsverläufe der hier aufgeführten Doktorand*innen. Die ausführliche Dokumentation der Promotionsverläufe ist in den personenbezogenen Artikeln zu finden, die auf der Grundlage des Anhangs für das Online-Compendium der deutsch-griechischen Verflechtungen erstellt wurden. Die Nennungen erfolgen bei allen Fakultäten nach der chronologischen Folge der Matrikeleinträge; wenn keine Matrikeleinträge vorliegen nach dem Semester lt. Lebenslauf, in dem das Studium in Hamburg aufgenommen wurde.

Philosophische Fakultät
1.     Basil Exarchos (SoSe 1928)
2.     Emanuel G. Sarris (SoSe 1929)
3.     Euripides Constantopoulos (WS 1929/30)
4.     Matoula Constantopoulos (WS 1931/32)
5.     Ioannes Ioannides (SoSe 1934)
6.     Georgios Dimitrakos (WS 1935/36)
7.     Peter Coulmas (1939)
8.     Dr. iur. Demetrios S. Constantopoulos (1938/39)

Rechts- und Staatswissenschaftliche Fakultät
1.     Constantin S. Constantopoulos (WS 1925/26)
2.     Kyriakos Spiliopoulos (SoSe 1926)
3.     Leon Pisani (1926/27; Sose 1929)
4.     Dimitrios Dimitriou (WS 1927/28)
5.     Ch[aralambos N.] Fragistas (SoSe 1929)
6.     Alexander Tsirintanis (SoSe 1929)
7.     Stamatios Woiwodas (SoSe 1929)
8.     Spyro Malamos (WS 1932/33)
9.     Phaedon Sachsamanoglou (SoSe 1934/35)
10.  Demetrios S. Constantopoulos (WS 1933/34)
11.  Demetrios Sp. Emmanuel (WS 1933/34)
12.  Stylianos Karakantas (SoSe 1935)
13.  Theodor Deligeorgios (SoSe 1936)
14.  Nikolaos Woiwoidas (SoSe 1936)
15.  Aemilios Bendermacher (SoSe 1938)
16.  Georgios S. Constantopoulos (SoSe 1938)
17.  Nikolaos Deloukas (SoSe 1938)
18.  Euthymios Papageorgiou (WS 1938/39)

Medizinische Fakultät
1.     Sergios Serefis (WS 1922/22)
2.     Nikolas Kerestetzopoulos-Koursis (WS 1922/23)
3.     Basilios Malamos (WS 1925/26)
4.     Athanasios Domenikos (SoSe 1927)
5.     Triantafillos Dimitriou (WiSe 1929/30)
6.     Athanasios Karajannis (WS 1931/32)
7.     Angelos Pistofidis (WS 1935/36)
8.     Panagiotis Grigoriadis (WS 1937/38)
9.     Konstantinos Nikolaides (WS 1937/38)
10.  Panagiotis Nassuphis (SoSe 1937)

Namensliste aus Anhang 2: Einträge Griechinnen/Griechen bzw. griechische Namen im Matrikelportal aus den Jahren bis einschließlich 1941; keine Dissertation/Promotion nachgewiesen

1.     Kouremetis, Gregor (WS 1920/21)
2.     Agallopulos, Christos (WS 1921/22)
3.     Kyriakos, Lysandros (WS 1921/22)
4.     Spiliopoulos, Georges (WS 1921/22)
5.     Damassiotis, Stelios (im Matrikelportal: Hellios) (SoSe 1922)
6.     Konniniotes, Christos (SoSe 1922)
7.     Bitsakis, Elefteri (WS 1922/23)
8.     Spiliopulos, Spyridon (WS 1922/23)
9.     Valavaniotis, Christos (im Matrikelportal: Nalavaniotis) (SoSe 1923)
10.  Niarchos, Demetrius (WS 1923/24)
11.  Tzannides, Alexander (SoSe 1924)
12.  Alexandrides, Konstantin (SoSe 1925)
13.  Palaeologos, Georg (SoSe 1925)
14.  Evangelides, Alexander (WS 1926/27)
15.  Papajanni, Michel (SoSe 1928)
16.  Floros, Paul (WS 1928/29)
17.  Papasacharin, Johann (SoSe 1929)
18.  Philippopoulos, Denis (d.i. Dionysios) (WS 1929/30)
19.  Kokkinopoulos, Dimitrios (SoSe1929/30)
20.  Mavroidis, Jean (SoSe 1920)
21.  Christodoulou, A.(WS 1930/31)
22.  Vlachopoulos, Ch. (WS 1930/31)
23.  Wassiliou, Philon (WS 1930/31)
24.  Pippas, Demosthenes (SoSe 1931)
25.  Skura, Helene (SoSe 1931)
26.  Kostopanagiotis, Vasileios (WS 1931/32)
27.  Gedeon, Sophie (SoSe 1932)
28.  Chryssoverghi, A. (WS 1932/33)
29.  Dimitriou, Ir. (WS 1932/33)
30.  Damtsas, Alexander (WS 1933/34)
31.  Nantzu, Elly (SoSe 1934)
32.  Chronis, Johs. (WS 1934/35)
33.  Thomaides, Xenophon (1934/35)
34.  Gasis, Andreas (SoSe 1935)
35.  Lambadaridis, Gregorios (WS 1935/36)
36.  Vassilakis, Christos (WS 1935/36)
37.  Konstantinides, Demetrius (SoSe 1936)
38.  Mousenidis, Kyriakos (SoSe 1936)
39.  Diamantopoulos, Theodoros (WS 1936/37)
40.  Karapalis, Paschalis (WS 1936/37)
41.  Peraticos, Michael (WS 1936/37)
42.  Sourmelis, Antonios (im Matrikelportal: Soyrmelis) (WS 1936/37)
43.  Karipi, Hero (SoSe 1937)
44.  Anagnostidis, Nikolaos (WS 1937/38)
45.  Kyriazis, Konstantin (SoSe 1938)
46.  Bondonris, Konstantin (wahscheinlich Μποντονρής, Κ.) (WS 1938/39)
47.  Jannopoulos, Konstantin (WS 1938/39)
48.  Papagerakis, Johannis (WS 1938/39)
49.  Belesos, Nikon (wahrscheinlich Μπελέζος, Νίκων) (SoSe 1939)
50.  Konstantopoulou, Stavroula (SoSe 1939)
51.  Laskar, Kostas (SoSe 1939)
52.  Papadopoulos, Miltiades (SoSe 1939)
53.  Petropulos, Georg (SoSe 1939)

Με βάση το διαθέσιμο αρχειακό υλικό (Κατάλογοι υποψήφιων διδακτόρων, αρχειοθετημένα αντίτυπα διατριβών, φάκελοι διατριβών και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ατομικοί φάκελοι) συλλέγονται και αξιολογούνται τα στοιχεία που αφορούν τους έλληνες/ίδες σπουδαστές/τριες και ειδικότερα τους/τις διδάκτορες του Πανεπιστημίου του Αμβούργου κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Αποφασιστικό κριτήριο για την υπαγωγή τους στην έρευνα είναι το έτος εγγραφής των υποψήφιων στο πανεπιστήμιο, πολλές διατριβές συνεχίζονται και κατά τη δεκαετία του 1940. Μελετάται επίσης το Αρχείο της Ελληνογερμανικής Κοινότητας του Αμβούργου (DGGH) , προκειμένου να εντοπισθεί η πιθανή διαπλοκή ιδιωτικών και πανεπιστημιακών συμφερόντων. Αξιολογούνται βιογραφικά σημειώματα, πληροφορίες για επιβλέποντες καθηγητές , πραγματογνώμονες και εξεταστές, σε ορισμένες δε περιπτώσεις πραγματογνωμοσύνες και λοιπές διαδικασίες. Για την ακρίβεια, υπάρχει μόνο μια υποψήφια διδάκτορας, της οποίας η προσπάθεια δεν τελεσφόρησε. Σε περιπτώσεις όπου οι σχετικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες, δίνεται ιδιαίτερη προσοχή σ’ αυτές που αφορούν αφενός την ελκυστικότητα του Πανεπιστημίου του Αμβούργου, των συγκεκριμένων επιστημονικών πεδίων και των συγκεκριμένων καθηγητών και αφετέρου τη στάση των υποψηφίων διδακτόρων απέναντι στον εθνικοσοσιαλισμό και σε ορισμένες περιπτώσεις, το αναμορφωμένο βιογραφικό τους μετά το 1945. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε επίσης σε πληροφορίες σχετικές με τις υποτροφίες. Προκειμένου να ενθαρρυνθούν περαιτέρω έρευνες αυτού του είδους, αναφέρονται σκοπίμως με σαφήνεια οι μέθοδοι και το είδος του ίδιου του αρχειακού υλικού.

Ονομαστικός κατάλογος από το Παράρτημα 1: Στοιχεία για τις διαδικασίες που αφορούν την εκπόνηση διατριβής και στις οποίες έλαβε χώρα επί διδακτορικώ διπλώματι εξέταση

Ο ακόλουθος ονομαστικός κατάλογος βασίζεται στην τεκμηρίωση, η οποία δίδεται στο Παράρτημα 1 του παρόντος δοκιμίου και αφορά τις διαδικασίες εκπόνησης διατριβής των υποψηφίων διδακτόρων που παρουσιάζονται εδώ. Η αναλυτική τεκμηρίωση των διαδικασιών εκπόνησης διατριβής μπορεί να βρεθεί στα άρθρα που αναφέρονται στα αντίστοιχα πρόσωπα και έχουν παραχθεί βάσει του παραρτήματος προκειμένου να αναρτηθούν στην Επιτομή των Ελληνογερμανικών σχέσεων. Οι ονομασίες ακολουθούν σε όλες τις σχολές την χρονολογική σειρά των εγγραφών· όταν οι εγγραφές δεν είναι διαθέσιμες, η σειρά δίνεται σύμφωνα με το εξάμηνο εισαγωγής στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, όπως αυτό αναφέρεται στο βιογραφικό.

Φιλοσοφική Σχολή (Philosophische Fakultät)

1. Βασίλειος Έξαρχος – Basil Exarchos (Θ.Ε. 1928)
2. Εμμανουήλ Γ. Σαρρής – Emanuel G. Sarris (Θ.Ε. 1929)
3. Ευριπίδης Κωνσταντόπουλος – Euripides Constantopoulos (Χ.Ε. 1929/30)
4. Ματούλα Κωνσταντοπούλου – Matoula Constantopoulos (Χ.Ε. 1931/32)
5. Ιωάννης Ιωαννίδης – Ioannes Ioannides (Θ.Ε. 1934)
6. Γεώργιος Δημητράκος – Georgios Dimitrakos (Χ.Ε. 1935/36)
7. Πέτρος Κούλμας – Peter Coulmas (1939)
8. Δρ. Νομ. Δημήτριος Σ. Κωνσταντόπουλος – iur. Demetrios S. Constantopoulos (1938/39)

Σχολή Επιστημών του Δικαίου και του Κράτους (Rechts– und Staats-wissenschaftliche Fakultät)

1. Κωνσταντίνος Σ. Κωνσταντόπουλος – Constantin S. Constantopoulos (Χ.Ε. 1925/26)
2. Κυριάκος Σπηλιόπουλος – Kyriakos Spiliopoulos (Θ.Ε. 1926)
3. Λέων Πιζάνης – Leon Pisani (1926/27, Θ.Ε. 1929)
4. Δημήτριος Δημητρίου – Dimitrios Dimitriou (Χ.Ε. 1927/28)
5. Χ[αράλαμπος Ν.] Φραγκίστας – Ch[aralambos N.] Fragistas (Θ.Ε. 1929)
6. Αλέξανδρος Τσιριντάνης – Alexander Tsirintanis (Θ.Ε. 1929)
7. Σταμάτιος Βοϊβόδας – Stamatios Woiwodas (Θ.Ε. 1929)
8. Σπύρος Μαλάμος – Spyro Malamos (Χ.Ε. 1932/33)
9. Φαίδων Σαχαμάνογλου – Phaedon Sachsamanoglou (Θ.Ε. 1934/35)
10. Δημήτριος Σ. Κωνσταντόπουλος – Demetrios S. Constantopoulos (Θ.Ε. 1933/34)
11. Δημήτριος Σπ. Εμμανουήλ – Demetrios Sp. Emmanuel (Χ.Ε. 1933/34)
12. Στυλιανός Καρακαντάς – Stylianos Karakantas (Θ.Ε. 1935)
13. Θεόδωρος Δεληγιώργος – Theodor Deligeorgios (Θ.Ε. 1936)
14. Νικόλαος Βοϊβόδας – Nikolaos Woiwoidas (Θ.Ε. 1936)
15. Αιμίλιος Μπεντερμάχερ – Aemilios Bendermacher (Θ.Ε. 1938)
16. Γεώργιος Σ. Κωνσταντόπουλος – Georgios S. Constantopoulos (Θ.Ε. 1938)
17. Νικόλαος Δελούκας – Nikolaos Deloukas (Θ.Ε. 1938)
18. Ευθύμιος Παπαγεωργίου – Euthymios Papageorgiou (Χ.Ε. 1938/39)

Ιατρική Σχολή (Medizinische Fakultät)

1. Σέργιος Σερέφης – Sergios Serefis (Χ.Ε. 1922/22)
2. Νικόλας Κερετζόπουλος – Nikolas Kerestetzopoulos-Koursis (Χ.Ε. 1922/23)
3. Βασίλειος Μαλάμος – Basilios Malamos (Χ.Ε. 1925/26)
4. Αθανάσιος Δομένικος – Athanasios Domenikos (Θ.Ε. 1927)
5. Τριαντάφυλλος Δημητρίου – Triantafillos Dimitriou (Χ.Ε. 1929/30)
6. Αθανάσιος Καραγιάννης – Athanasios Karajannis (Χ.Ε. 1931/32)
7. Άγγελος Πιστοφίδης – Angelos Pistofidis (Χ.Ε. 1935/36)
8. Παναγιώτης Γρηγοριάδης – Panagiotis Grigoriadis (Χ.Ε. 1937/38)
9. Κωνσταντίνος Νικολαΐδης – Konstantinos Nikolaides (Χ.Ε. 1937/38)
10. Παναγιώτης Νασούφης – Panagiotis Nassuphis (Θ.Ε. 1937)

Ονομαστικός κατάλογος από το Παράρτημα 2: Εγγεγραμμένοι Έλληνες/Ελληνίδες καθώς και ελληνικά ονόματα που περιέχονται στο πόρταλ εγγεγραμμένων των ετών μέχρι και το 1941· χωρίς διδακτορικό/υφηγεσία

1. Κουρεμέτης Γρηγόριος – Kouremetis, Gregor (Χ.Ε. 1920/21)
2. Αγγαλόπουλος Χρίστος – Agallopulos, Christos (Χ.Ε. 1921/22)
3. Κυριακού Λύσσανδρος – Kyriakos, Lysandros (Χ.Ε. 1921/22)
4. Σπηλιόπουλος Γεώργιος – Spiliopoulos, Georges (Χ.Ε. 1921/22)
5. Δαμασιώτης Στέλιος – Damassiotis, Stelios (στο πόρταλ των εγγεγραμμένων: Ήλιος – Hellios) (Θ.Ε. 1922)
6. Κοννινιώτης Χρίστος – Konniniotes, Christos (SoSe 1922)
7. Μπιτσάκης Ελευθέριος – Bitsakis, Elefteri (Χ.Ε. 1922/23)
8. Σπηλιόπουλος Σπυρίδων – Spiliopulos, Spyridon (Χ.Ε. 1922/23)
9. Βαλαβανιώτης Χρίστος – Valavaniotis, Christos (στο πόρταλ των εγγεγραμμένων: Ναλαβανιώτης – Nalavaniotis) (Θ.Ε. 1923)
10. Νιάρχος Δημήτριος – Niarchos, Demetrius (Χ.Ε. 1923/24)
11. Τζαννίδης Αλέξανδρος – Tzannides, Alexander (Θ.Ε. 1924)
12. Αλεξανδρίδης Κωνσταντίνος – Alexandrides, Konstantin (Θ.Ε. 1925)
13. Παλαιολόγος Γεώργιος – Palaeologos, Georg (Θ.Ε. 1925)
14. Ευαγγελίδης Αλέξανδρος – Evangelides, Alexander (Χ.Ε. 1926/27)
15. Παπαγιάννης Μιχαήλ – Papajanni, Michel (Θ.Ε. 1928)
16. Φλώρος Παύλος – Floros, Paul (Χ.Ε. 1928/29)
17. Παπαζαχαρίν Ιωάννης – Papasacharin, Johann (Θ.Ε. 1929)
18. Φιλιππόπουλος Ντένης (Διονύσιος) – Philippopoulos, Denis (d.i. Dionysios) (Χ.Ε. 1929/30)
19. Κοκκινόπουλος Δημήτριος – Kokkinopoulos, Dimitrios (Θ.Ε. 1929/30)
20. Μαυροειδής Ιωάννης – Mavroidis, Jean (Θ.Ε. 1920)
21. Χριστοδούλου Α. – Christodoulou, A. (Χ.Ε. 1930/31)
22. Βλαχόπουλος Χ. – Vlachopoulos, Ch. (Χ.Ε. 1930/31)
23. Βασιλείου Φίλων – Wassiliou, Philon (Χ.Ε. 1930/31)
24. Πίππας Δημοσθένης – Pippas, Demosthenes (Θ.Ε. 1931)
25. Σκούρα Ελένη – Skura, Helene (Θ.Ε. 1931)
26. Κωστοπαναγιώτης Βασίλειος – Kostopanagiotis, Vasileios (Χ.Ε. 1931/32)
27. Γεδεών Σοφία – Gedeon, Sophie (Θ.Ε. 1932)
28. Χρυσοβέργη Α. – Chryssoverghi, A. (Χ.Ε. 1932/33)
29. Δημητρίου Ειρ. – Dimitriou, Ir. (Χ.Ε. 1932/33)
30. Δάμτσας Αλέξανδρος – Damtsas, Alexander (Χ.Ε. 1933/34)
31. Νάτζου Έλλη – Nantzu, Elly (Θ.Ε. 1934)
32. Χρόνης Ι. – Chronis, Johs. (Χ.Ε. 1934/35)
33. Θωμαΐδης Ξενοφών – Thomaides, Xenophon (1934/35)
34. Γαζής Ανδρέας – Gasis, Andreas (Θ.Ε. 1935)
35. Λαμπαδαρίδης Γρηγόριος – Lambadaridis, Gregorios (Χ.Ε. 1935/36)
36. Βασιλάκης Χρίστος – Vassilakis, Christos (Χ.Ε. 1935/36)
37. Κωνσταντινίδης Δημήτριος – Konstantinides, Demetrius (Θ.Ε. 1936)
38. Μουζενίδης Κυριάκος – Mousenidis, Kyriakos (Θ.Ε. 1936)
39. Διαμαντόπουλος Θεόδωρος – Diamantopoulos, Theodoros (Χ.Ε. 1936/37)
40. Καραπαλής Πασχάλης – Karapalis, Paschalis (Χ.Ε. 1936/37)
41. Περατικός Μιχαήλ – Peraticos, Michael (Χ.Ε. 1936/37)
42. Σουρμελής Αντώνιος – Sourmelis, Antonios (im Matrikelportal: Soyrmelis) (Χ.Ε. 1936/37)
43. Καρίπη Ηρώ – Karipi, Hero (Θ.Ε. 1937)
44. Αναγνωστίδης Νικόλαος – Anagnostidis, Nikolaos (Χ.Ε. 1937/38)
45. Κυριαζής Κωνσταντίνος – Kyriazis, Konstantin (Θ.Ε. 1938)
46. (Πιθανώς) Μποντονρής Κωνσταντίνος – Bondonris, Konstantin (Χ.Ε. 1938/39)
47. Γιαννόπουλος Κωνσταντίνος – Jannopoulos, Konstantin (Χ.Ε. 1938/39)
48. Παπαγεράκης Ιωάννης – Papagerakis, Johannis (Χ.Ε. 1938/39)
49. (Πιθανώς) Μπελέζος Νίκων – Belesos, Nikon (Θ.Ε. 1939)
50. Κωνσταντοπούλου Σταυρούλα – Konstantopoulou, Stavroula (Θ.Ε. 1939)
51. Λασκάρ Κώστας – Laskar, Kostas (Θ.Ε. 1939)
52. Παπαδόπουλος Μιλτιάδης – Papadopoulos, Miltiades (Θ.Ε. 1939)
53. Πετρόπουλος Γεώργιος – Petropulos, Georg (Θ.Ε. 1939)

Μετάφραση από τα Γερμανικά: Αντώνης Οικονόμου

In keiner Phase der jüngeren und jüngsten Geschichte Griechenlands hat die Einführung staatlicher Institutionen zu einer vergleichbaren gesellschaftlichen und kulturellen Transformation beigetragen wie in den drei Jahrzehnten unter der Herrschaft von König Otto.

Das Dossier umfasst verschiedene Felder der deutsch-griechischen Verflechtungen, die bislang für gewöhnlich unter dem einheitlichen Begriff des deutschen Philhellenismus (bzw. des Mishellenismus) subsummiert wurden. Den ersten Angelpunkt der Konferenz bildet die Neubewertung der Rezeptionen von 1821 in den deutschsprachigen Ländern und die Mobilisierung, die sie in Verbindung mit den politischen Bewegungen nördlich der Alpen hervorriefen. In diesen Bewegungen waren freilich von vornherein eine politische und eine kulturelle Komponente miteinander verflochten, die politische Bewegung des Philhellenismus und die aus der einschlägigen Literatur bekannte „Tyrannei Griechenlands über Deutschland“. Selbstverständlich darf die Rolle der griechischen Gemeinden des deutschsprachigen Raumes in diesem Zusammenhang nicht vergessen werden. Den zweiten Angelpunkt bildet die Untersuchung der Transformationen, die diese politisch-kulturelle Verflechtung in den 200 Jahren nach dem Ausbruch der Griechischen Revolution erfuhr.