Μπέρναρντ Φοντερλάγκε

19.08.1896,
  • Αμβούργο
— 03.01.1956,
  • Αμβούργο
  • ιστορικός
  • μεταφραστής

Ο Μπέρναρντ Φοντερλάγκε (1896–1959) ήταν Γερμανός ιστορικός και καθηγητής γυμνασίου, ο οποίος ερεύνησε τις γερμανό-ελληνικές σχέσεις και μετέφρασε νεοελληνική λογοτεχνία στα γερμανικά.

Ο Φοντερλάγκε, ο οποίος έλαβε τον διδακτορικό του τίτλο από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, ήταν μαθητής του καθηγητή αρχαίας ιστορίας Έριχ Τσίμπαρτ (1868–1944), ιδρυτή της Γερμανό-ελληνικής Εταιρίας του Αμβούργου, στον οποίο αφιέρωσε αργότερα την μελέτη του «Οι Φιλέλληνες του Αμβούργου» („Die Hamburger Philhellenen“, 1940). Έμαθε νεοελληνικά από τον Εμμανουήλ Σαρρή (1899–1977), ο οποίος ήταν εντεταλμένος καθηγητής νεοελληνικών στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου τη δεκαετία του 1930. Αυτά τα μαθήματα έθεσαν τα θεμέλια για το γερμανό-ελληνικό ερευνητικό και μεταφραστικό έργο του Φοντερλάγκε – η πρώτη μεταφραστική ανθολογία του, η οποία εκδόθηκε το 1941, «Ελληνικά ναυτικά διηγήματα» („Griechische Seemannserzählungen“), ήταν «αφιερωμένη με ευγνωμοσύνη» στον Σαρρή. Παράλληλα συνέβαλλε  προφανώς και η πολυετής θητεία του Φοντερλάγκε ως δασκάλου στη Γερμανική Σχολή Θεσσαλονίκης (από το 1936), όπου μεταξύ άλλων διατηρούσε στενή επαφή με τον ιστορικό Απόστολο Βακαλόπουλο, ο οποίος επίσης εργαζόταν στη ΓΣΘ, όπως και με τον  βιβλιοθηκάριο του πανεπιστημίου, Παντελή Φορμόζη. Για την δραστηριότητα του στην Ελλάδα ο ίδιος ο Φοντερλάγκε δίνει στα δημοσιευμένα κείμενα του λιγοστές πληροφορίες. Από την κληρονομιά του στην κρατική βιβλιοθήκη κι στην πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη του Αμβούργου ωστόσο προκύπτει, ότι συνέχισε την διδακτική του δραστηριότητα στην Θεσσαλονίκη έως το 1944 και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα συμμετείχε μεταξύ άλλων ως συγγραφέας σε φασιστικές εφημερίδες όπως η γερμανική στρατιωτική εφημερίδα Wacht im Südosten [Φρουρά της νοτιοανατολικής Ευρώπης] ή η ελληνική καθημερινή εφημερίδα Νέα Ευρώπη.

Οι μελέτες τις οποίες δημοσίευσε ο Φοντερλάγκε τα επόμενα χρόνια αφορούσαν κυρίως τις ιστορικές σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και της γενέτειρας του, το Αμβούργο. H μεταφραστική του δραστηριότητα περιλάμβανε εκτός από την συλλογή «Μακεδονικά παραμύθια» την οποία επιμελήθηκε ο Παρασκευάς Μιλιόπουλος, πολλές ανθολογίες πεζών κείμενων με θεματολογία η οποία αποκαλύπτει επίσης ένα λαογραφικό ενδιαφέρον (χριστουγεννιάτικες ιστορίες, πασχαλινές ιστορίες, ναυτικά διηγήματά). Αδημοσίευτες παραμένουν οι μεταφράσεις από τον Φοντερλάγκε του Γ. Δροσίνη (Το βοτάνι της αγάπης, γερμανικός τίτλος: Das Liebeskraut, 1888), του Α. Τραυλαντώνη (Λεηλασία μιας ζωής, γερμανικός τίτλος: Sie raubten ihm das Leben, 1936), του Θ. Πετσάλη-Διομήδη (Οι Μαυρόλυκοι, γερμανικός τίτλος: Die Schwarzwölfe) και του Σ. Μυριβήλη (Η ζωή εν τάφω,γερμανικός τίτλος: Das Leben im Grabe, πρώτη έκδοση: 1924), οι οποίες απόκεινται στο αρχείο του. 

μετάφραση από τα γερμανικά: Μαρία Γκόγκου

Παραπομπή

Μάρκο Χίλεμαν: «Μπέρναρντ Φοντερλάγκε», στο: Αλέξανδρος-Ανδρέας Κύρτσης και Μίλτος Πεχλιβάνος (επιμ.), Επιτομή των ελληνογερμανικών διασταυρώσεων.