Καρλ Ίκεν

07.09.1789, Βρέμη - 23.04.1841, Φλωρεντία

φιλόλογος, επιμελητής, μεταφραστής

Ο φιλέλληνας Καρλ Γιάκομπ Λούντβιχ Ίκεν (Karl Jakob Ludwig Iken, 1789–1841) θεωρείται ως ένας από τους πρώτους ερευνητές και διαμεσολαβητές του νεοελληνικού πολιτισμού.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη φιλολογία στο Πανεπιστήμια του Γκέτινγκεν και του Βερολίνου (1808–1812) ο Ίκεν παρακολούθησε μαθήματα των Johann Gottlieb Fichte, Friedrich August Wolf, August Boeckh και Barthold Georg Niebuhr. Μετά την επιστροφή του στην γενέτειρά του Βρέμη αφιερώθηκε στη διάδοση ξένης λογοτεχνίας· το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του υπήρξε ωστόσο ο νεοελληνικός πολιτισμός, κάτι που τον έφερε μεταξύ των άλλων σ’ επαφή με τον Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε (Johann Wolfgang Goethe) και τον φιλελληνικό κύκλο γύρω από τον Friedrich Thiersch. Το ενδιαφέρον του εκδηλώθηκε ήδη στη διατριβή του De statu Graeciae hodierno deque Neohellenum seu Romaicorum historia tam politica, quam literaria (σήμερα θεωρείται χαμένη), με την οποία ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Ιένας. Ακολούθησαν σχετικά άρθρα καθώς και μεταφράσεις από τα ελληνικά, όπως επί παραδείγματι στο περιοδικό Wünschelruthe του Γκέτινγκεν, όπου επίσης ο Werner von Haxthausen παρουσίασε τις πρώτες δοκιμές από τα Νεοελληνικά δημοτικά τραγούδια (Neugriechische Volkslieder) το 1818.

Το κύριο έργο του Ίκεν κυκλοφόρησε κατά τα χρόνια του αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας: πρόκειται για τα Ελλήνιον. Περί πολιτισμού, ιστορίας και λογοτεχνίας των Νεοελλήνων (Hellenion. Ueber Kultur, Geschichte und Literatur der Neugriechen) και Περί την αρχαία τη νέα Ελλάδα (Vom alten und vom neuen Hellas), που δημοσιεύτηκαν την περίοδο 1822/23, όπου με εκτενείς προλόγους και πλούσιο σχολιασμό παρουσιάζονταν κείμενα του έλληνα ιατρού και φιλολόγου Αδαμάντιου Κοραή (1748–1833). Το έργο Λευκοθέα. Μια συλλογή επιστολών ενός γνήσιου Έλληνα περί κράτους, λογοτεχνίας και ποιητικής τέχνης της νεότερης Ελλάδας (Leukothea. Eine Sammlung von Briefen eines geborenen Griechen über Staatswesen, Literatur und Dichtkunst des neueren Griechenlands, 1825) περιλαμβάνει –εκτός των επιστολών του Έλληνα γιατρού Στέφανου Κανέλου– άρθρα από το περιοδικό της Βιέννης Ερμής ο Λόγιος, με τους συνεργάτες του οποίου ο Ίκεν αλληλογραφούσε προσωπικά. Οι τρεις τόμοι του Ευνομία. Παρουσιάσεις και Αποσπάσματα νεοελληνικής ποίησης και πεζών (Eunomia. Darstellungen und Fragmente neugriechischer Poesie und Prosa, 1827) συνιστούν μια αντιπροσωπευτική συμπαράθεση γαλλόφωνων και αγγλόφωνων άρθρων πάνω στον νεοελληνικό πολιτισμό με αποσπάσματα από έργα παλαιότερων και σύγχρονων ελλήνων συγγραφέων –μεταξύ των άλλων Πτωχοπρόδρομος, Γεώργιος Χορτάτσης, Ρήγας Βελεστινλής, Αθανάσιος Χριστόπουλος– καθώς και μια συλλογή νεοελληνικών δημοτικών τραγουδιών σε επιμέλεια του Theodor Kind.

Λόγω του πολυσχιδούς του έργου ως ερευνητής και μεταφραστής, ο Ίκεν θεωρείται πλέον ως «πρωτοπόρος των νεοελληνικών σπουδών» (Διαμαντοπούλου 2020).

Βιβλιογραφία

[Rezension:] Karl Iken (Hrsg.): Eunomia. Darstellungen und Fragmente neugriech. Poesie und Prosa
Chiffre "34" (Συγγραφέας)
1828
Eunomia. Darstellungen und Fragmente neugriechischer Poesie und Prosa
Carl Iken (Συγγραφέας)
1827
Friedrich Thiersch. Ein liberaler Kulturpolitiker und Philhellene in Bayern
Hans-Martin Kirchner (Συγγραφέας)
1996
Leukothea. Eine Sammlung von Briefen eines geborenen Griechen über Staatswesen, Literatur und Dichtkunst des neueren Griechenlands
Karl Iken (Μεταφραστής), Vicenz Cornaro (Συγγραφέας), Rhigas Pheraios (Συγγραφέας), Sophronios Athenäos (Συγγραφέας), Konstantin Nikopulo (Συγγραφέας), Stefanos Kanellos (Συγγραφέας)
1825
Iken, Karl
Conrad Bursian (Συγγραφέας)
1881
Reisende in Griechenland. Eine Tabelle
Carl Iken (Συγγραφέας)
1818
Briefe an Goethe: (1817-1830)
Carl Jakob Ludwig Iken (Συγγραφέας), Günter Schulz (Επιμελητής)
1972
Die Neugriechen
Ludwig Iken (Συγγραφέας), Rhigas Pheraios (Συγγραφέας)
24.10.1818
Die Neugriechen
Ludwig Iken (Συγγραφέας), Theoklitos Farmakidis (Συγγραφέας)
21.10.1818
Die Neugriechen
Ludwig Iken (Συγγραφέας)
24.02.1819
Die Neugriechen
Ludwig Iken (Συγγραφέας)
23.01.1819
Ο Φιλέλληνας Carl Jakob Iken (1789-1841) και ο ρόλος του στις Νεοελληνικές Σπουδές
Λίλια Διαμαντοπούλου (Συγγραφέας), Κωνσταντίνος Α. Δημάδης (Επιμελητής)
2015

Παραπομπή

Μάρκο Χίλεμαν, »Καρλ Ίκεν«, στο: Αλέξανδρος-Ανδρέας Κύρτσης και Μίλτος Πεχλιβάνος (επιμ.), Επιτομή των ελληνογερμανικών διασταυρώσεων, 18.04.2022, URI: https://comdeg.eu/el/compendium/artikel/95755/.

Μεταδεδομένα

Κατηγορία άρθρου Πρόσωπο
Ευρετήριο Καρλ Ίκεν
GND-ID Iken, Carl Jakob Ludwig (117128597)
Συγγραφέας Μάρκο Χίλεμαν
Σχετικά Karl Iken (Εργοβιογραφικό σημείωμα)
Άδεια χρήσης CC BY-NC-ND 4.0
Γλώσσα Ελληνικά, μετάφραση από τα γερμανικά από την/τον Αντώνης Οικονόμου

Αναφορές στη Βιβλιογραφία

Güthenke, Constanze: Placing modern Greece: the dynamics of Romantic Hellenism1770-1840, Oxford: Oxford University Press 2008.
Constanze Güthenke (Συγγραφέας)
2008
Kirchner, Hans-Martin: Friedrich Thiersch. Ein liberaler Kulturpolitiker und Philhellene in Bayern, Bd. Bd. 16, München: Hiernonymus 1996 (Veröffentlichungen des Instituts für Geschichte Osteuropas und Südosteuropas der Universität München).
Hans-Martin Kirchner (Συγγραφέας)
1996
Turczynski, Emanuel: Die deutsch-griechischen Kulturbeziehungen bis zur Berufung König Ottos, München: Oldenbourg 1959 (Südosteuropäische Arbeiten ; 48).
Emanuel Turczynski (Συγγραφέας)
1959
Bursian, Conrad: „Iken, Karl“, Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 14, Leipzig: Duncker u. Humblot 1881.
Conrad Bursian (Συγγραφέας)
1881
Διαμαντοπούλου, Λίλια: „Ο Φιλέλληνας Carl Jakob Iken (1789-1841) και ο ρόλος του στις Νεοελληνικές Σπουδές“, in: Δημάδης, Κωνσταντίνος Α. (Hrsg.): Πρακτικά Ε΄ Eυρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών (Θεσσαλονίκη 2-5.10.2014), Συνέχειες, ασυνέχειες, ρήξεις στον ελληνικό κόσμο (1204-2014): οικονομία, κοινωνία, ιστορία, λογοτεχνία, Bd. 5, Αθήνα: ΕΕΝΣ 2015, S. 356–376.
Λίλια Διαμαντοπούλου (Συγγραφέας), Κωνσταντίνος Α. Δημάδης (Επιμελητής)
2015

Μια συμπραξη των


Χρηματοδοτες

Τεχνικο περιβαλλον