Αναστάσιος Εμμανουήλ Παπάς

1796, Σέρρες - 1858, Πάτρα

έμπορος, νομικός, μεταφραστής

Προφίλ

Τόποι δράσης	Βιέννη, Μεσολόγγι, Μόναχο
Χρόνος δράσης	1815-1851
Ζώνες επαφής	Ελληνική λογοτεχνία, Πολιτική
Πρακτικές διαμεσολάβησης	Μετάφραση από τα ελληνικά στα γερμανικά, Πολιτική διαμόρφωση κοινής γνώμης
Δίκτυο	Morgenblatt für gebildete Stände (Περιοδικό), Κρίστοφ Μάρτιν Βίλαντ, Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ, Γκούσταβ Σβαμπ, Άλμπερτ Σοτ, Φρίντριχ Τιρς, Φιλική Εταιρεία, Αθανάσιος Χριστόπουλος

Ο Αναστάσιος Εμμανουήλ Παπάς (1796–1858) ήταν έμπορος και αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης, που το 1821 δημοσίευσε την πρώτη γερμανική μετάφραση του Νέου Ελληνικού Ανακρέοντα του Αθανάσιου Χριστόπουλου.

Ο γιος του εμπόρου και τραπεζίτη από τις Σέρρες Εμμανουήλ Παπά (1772–1821) έμεινε μεταξύ των ετών 1815 και 1819 σε διάφορες πόλεις του γερμανόφωνου χώρου για σπουδές. Στον στενότερο κύκλο των γνωριμιών του συμπεριλαμβανόταν μεταξύ άλλων και ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μονάχου και φιλέλληνας Φρίντριχ Τιρς (Friedrich Thiersch). Γύρω στα 1820 ο Παπάς ανέλαβε τη διεύθυνση της πατρικής εμπορικής επιχείρησης στη Βιέννη. Από το 1821 ο Παπάς, μέλος ο ίδιος της Φιλικής Εταιρείας, έπαιξε ενεργό ρόλο στον Ελληνικό Απελευθερωτικό Αγώνα, αναζήτησε στον γερμανόφωνο χώρο βοήθεια για τους Έλληνες, τους ενίσχυσε οικονομικά από την προσωπική του περιουσία και συμμετείχε στις δράσεις του αγώνα, όπως στην υπεράσπιση του Μεσολογγίου, όπου γνώρισε τον Ελβετό φιλέλληνα Γιόχαν Γιάκομπ Μάγερ (Johann Jakob Meyer, 1798–1826). Μετά την ίδρυση του Βασιλείου της Ελλάδος, διετέλεσε μεταξύ των άλλων δικαστής στην Πάτρα.

Η δίγλωσση έκδοση Der neue griechische Anakreon/Ο Νέος Ελληνικός Ανακρέων (πρόκειται για μια μετάφραση των Λυρικών του Αθανάσιου Χριστόπουλου), πρωτοδημοσιεύτηκε επίσης στη Βιέννη το 1811. Το ότι η μετάφραση κυκλοφόρησε το 1821, δεν ήταν ενδεχομένως συμπτωματικό: όπως παρατηρήθηκε ήδη στον τύπο της εποχής η αναφορά του τίτλου στον αρχαίο λυρικό ποιητή Ανακρέοντα ενίσχυε το φιλελληνικό σχήμα περί της ελληνικής αναγέννησης. Αυτό το ιδεολογικό πλαίσιο παρακίνησε και τον φιλέλληνα ποιητή Γκούσταβ Σβαμπ (Gustav Schwab) να ασχοληθεί με τον Χριστόπουλο. Όπως έχει δείξει ο Μυγδάλης (1977), οι έμμετρες μεταφράσεις ποιημάτων που δημοσίευσε ο τελευταίος στο Morgenblatt für gebildete Stände, βασίζονται στα σχέδια σε πεζό του Παπά.

Δίπλα στην μεταφραστική του δραστηριότητα από τα ελληνικά προς τα γερμανικά, ο Παπάς υπήρξε επίσης μεταφραστής από τα γερμανικά προς τα ελληνικά: το 1820 κυκλοφόρησε στο βιεννέζικο περιοδικό Καλλιόπη (Kalliope) ένα κείμενο του Γιόχεν Σμιτ (Jochen Schmid), υπό τον τίτλο Αραχναιολογία και το 1851 στην Αθήνα μια μετάφραση του Ο χρυσός καθρέπτης ή οι βασιλείς του Σεσιάν (Der goldne Spiegel oder die Könige von Scheschian) του Κρίστοφ Μάρτιν Βίλαντ (Christoph Martin Wieland).

Παραπομπή

Μάρκο Χίλεμαν, »Αναστάσιος Εμμανουήλ Παπάς«, στο: Αλέξανδρος-Ανδρέας Κύρτσης και Μίλτος Πεχλιβάνος (επιμ.), Επιτομή των ελληνογερμανικών διασταυρώσεων, 31.03.2022, URI: https://comdeg.eu/el/compendium/artikel/94839/.

Μεταδεδομένα

Κατηγορία άρθρου	Πρόσωπο
Ευρετήριο	Αναστάσιος Εμμανουήλ Παπάς
GND-ID	Pappas, Anastasios Emmanuel (116160616)
Συγγραφέας	Μάρκο Χίλεμαν
Σχετικά	Αναστάσιος Εμμανουήλ Παπάς (Εργοβιογραφικό σημείωμα)
Άδεια χρήσης	CC BY-NC-ND 4.0
Γλώσσα	Ελληνικά, μετάφραση από τα γερμανικά από την/τον Αντώνης Οικονόμου